दुई वा सोभन्दा बढी पक्षहरूवीच सम्पर्क स्थापित गर्ने माध्यम नै भाषा हो । जसको सहायताले आफ्ना कुराहरू अर्को पक्षलाई बुझाउन सकिन्छ । नेपाल बहुभाषी देश हो । नेपालको संविधान, २०७२ ले नेपालमा बोलिने सबै मातृभाषाहरूलाई राष्ट्रभाषाको मान्यता दिएको छ । नेपाली भाषा सरकारी कामकाजको भाषा हो । नेपालमा विभिन्न जातजाति समुदायले छुट्टा–छुट्टै भाषा बोल्दछन् । त्यस्ता भाषाहरू ४ भाषा परिवारमा वर्गीकृत गरिएको हुन्छ । जुन निम्न छन्,
क) भारोपेली भाषा परिवार
ख) चिनीया तिब्बती/भोट बर्मेली भाषा परिवार
ग) द्रबिड भाषा परिवार
घ) आग्नेयाली भाषा परिवार
क) भारोपेली भाषा परिवार
• यो संसारमा सबैभन्दा बढी फैलिएको र बोलिने भाषा परिवार हो ।
• भारतदेखि युरोपसम्म बोलिने भएकाले भारतेली र युरोपेली दुई शब्दबाट भारोपेली शब्दको प्रचलन भएको मानिन्छ ।
• संसारका प्रशिद्ध भाषाहरू अंग्रेजी, फ्रेन्च, हिन्दी, मिस्रियन आदि यसै परिवारभित्र पर्दछन् ।
• नेपालमा सबैभन्दा बढी जनसंख्याले बोल्ने भारोपेली परिवारको भाषा नेपाली हो । नेपालमा भारोपेली भाषा परिवारका नेपाली लगायत अन्य धेरै भाषाहरू रहेका छन् । जस्तैः नेपाली, मैथिली, भोजपुरी, थारू, दनुवारी, माझी, कुमाले/दरै, अवधि, बोडे, राजवंशी आदि ।
ख) चिनीया तिब्बती/भोट बर्मेली भाषा परिवार
• विश्वमा भारोपेली परिवारपछि सबैभन्दा बढी बोलिने भाषा परिवार भोटबर्मेली भाषा परिवार हो ।
• यसलाई मंगोल मूलका जातिको भाषा पनि भनिन्छ ।
• नेपालमा बोलिने भाटेबमर्लेी परिवारका भाषाहरूमा तामाङ, शपोर्, गरुङ, मगर, राइर्, लिम्बु, नवोर, थकाली, सनुवुार, भोटे, चपोङ, थामी, धिमाल, पहरे, जिरेली, लाप्चे, मेचे, तिब्बते र खालिङ आदि हुन् ।
ग) द्रबिड भाषा परिवार
• द्रबिड जातिले बोल्ने सम्पूर्ण भाषा समूहलाई द्रबिड भाषा परिवार भनिन्छ ।
• यस अन्तर्गतका भाषाहरू बोल्ने मानिसहरुमा सबैभन्दा बढी मानिसहरू भारतमा छन् ।
• नेपालमा द्रबिड परिवार अन्तर्गत झाँगड भाषा बोलिन्छ ।
घ) आग्नेली भाषा परिवार वा आग्नेय भाषा परिवार
• आग्नेय परिवारभित्र एउटा मात्र भाषा सतार (सन्थाल) पर्दछ ।
• सतार भाषाको मुख्य थलो मानिने भारतका आसाम, बंगाल र बिहार जस्ता ठाउँहरूमा आग्नेय परिवार अन्तर्गतको सतार भाषा बोल्ने जातिको बसोबास रहेको पाइन्छ ।
• नेपालमा आग्नेली भाषा परिवार अन्तगर्तको सतार भाषा पूर्वी तरार्इमा बस्ने सतार जातिले बालेको पाइन्छ ।
No comments:
Post a Comment